همه چیز درباره ی ارتوپدی
یکی از شفا بخش ترین و مهم ترین تخصص ها در حوزه پزشکی است که بشدت روی کیفیت زندگی و احساس فرد نسبت به زندگی تاثیر گذار است زیرا بیماری های این حوزه می تواند بسیار دردناک و رنج آور باشد و بیمار را مدت زمان زیادی درگیر خود کرده و زندگی عادی او را به شدت تحت تاثیر قرار دهد
شاید برای شما هم پیش آمده باشد که دچار مشکلات مفاصل و استخوان شده باشید یا به دلیل ضربه یا حادثه ای درد و بافت های ماهیچه ای و مفصلی را تجربه کرده باشید و مطمئناً برای شما خاطره تلخی بوده و تا مدت ها آن را به خاطر خواهید داشت
به همین دلیل این تخصص جزو مهمترین و پیچیده‌ترین تخصص های پزشکی است زیرا حوزه بسیار گسترده ای را شامل می شود با کیفیت درمان در آن از اهمیت بالایی برخوردار است
علم ارتوپدی در اصل شاخه ای از علوم جراحی می باشد که در حوزه گسترده اندام های حرکتی کار می کند
منظور از اندامهای حرکتی کل سیستم حرکتی بدن است که شامل استخوان ها عضلات مفاصل و دیگر بافت هایی است که این سه بخش را به هم متصل کرده که عمدتاً از نوع بافت پیوندی هستند و سیستم حرکتی انسان را تشکیل می دهد
متخصص ارتوپدی که اصطلاحاً به وی متخصص استخوان و مفاصل و یا در حوزه جراحی جراح استخوان و مفاصل و یا ارتوپد می گویند تلاش می کند تا با استفاده از تکنیک های پزشکی متنوع از جمله انجام اعمال جراحی مختلف و پیچیده و یا تکنیک های پزشکی بدون نیاز به جراحی به درمان مشکلات حوزه سیستم حرکتی بدن بپردازد.
از جمله مشکلاتی که متخصص ارتوپد به درمان آنها می پردازد می توان به مشکلات ناشی از ضربات اشاره کرد که شامل شکستگی استخوان در رفتگی مفاصل پارگی بافت های اتصال دهنده استخوان مفاصل و عضلات پارگی بافت های عضلانی پارگی تاندون ها و بافت های اتصال دهنده در رفتگی مفاصل مختلف از این قبیل هستند.
آسیبهای ورزشی که اکثر ورزشکاران با آنها دست و پنجه نرم می کنند خرابی های مفاصل و استخوان ها که به دلیل کهولت سن به وجود می آید و می توان آرتروز ساییدگی مفاصل و روماتیسم را می توان مثال های نام آشنایی در این دسته ذکر کرد.
دکتر جعفر رضازاده فوق تخصص جراحی زانو
عفونت هایی که ممکن است در اندام های حرکتی از جمله مفاصل به وجود بیاید و یا به وجود آمدن تومورهای استخوانی دردناک و یا تومورهای در اندام های حرکتی نرم دیگر و یا بیماری های مختلف و طیف گسترده بیماری های مادرزادی درحوزه اندام های حرکتی جزو اختلالات مهم و حائز اهمیتی است که پزشکان ارتوپدی برای حل آنها تلاش می کنند.
ریشه عبارت ارتوپدی
به یونان باز می گردد اولین بار نیکلاس آندری در سال ۱۸۴۱ میلادی آن را از ادغام دو کلمه ارتو و کلمه پدید به وجود آورد.
ارتو در زبان یونانی به معنای صاف و مستقیم است و کلمه پدیده به معنای بچه و کودک و خردسال است.
دلیل این نوع نامگذاری برای این تخصص پیچیده و مهم این بوده که در ابتدا افرادی که این تخصص را داشتند بیشتر به رفع کجی ها و مشکلات استخوانی و ستون فقرات و مفاصل کودکان می‌پرداختند که دچار کجی استخوان مفاصل و یا ستون فقرات هستند و از این رو نام این تخصص را ارتوپدی نامیدند.
پزشکان ارتوپدی در ایران چگونه آموزش می بینند
افرادی که می‌خواهند در این تخصص مشغول به کار شوند ابتدا باید دوره پزشکی را بگذرانند و مدرک پزشکی داشته باشند و پس از آن با گذراندن یک دوره ۴ ساله در دانشگاه های تخصصی بتوانند مدرک ارتوپدی خود را دریافت کنند.
اصطلاحاً به پزشکی که در حال گذراندن دوره ارتوپدی خود است رزیدنت نیز اصلاح می‌شود و به این دوره دوره رزیدنتی هم می‌گویند.
پس از اتمام دوره رزیدنتی رزیدنتها باید آزمون تخصصی به نام برد تخصصی ارتوپدی را بگذرانند و در صورت تایید توانایی های آنها اصطلاح نبرد تخصصی ارتوپدی به آنها تعلق می‌گیرد.
علم ارتوپدی نیز مانند علوم دیگر در طی این سال ها پیشرفت قابل توجهی داشته است طیف بسیار گسترده‌ای از علوم و تخصص ها را شامل می شود و امروزه دارای شاخه های متعددی است به طوری که خیلی از پزشکان ارتوپدی فعالیت خود را به یکی از این زیر شاخه ها معطوف کرده‌اند و تخصصی در آن زیر فعالیت می کنند.
به این ترتیب آن ها تمرکز و دانش اندوزی خود را به یک زیر شاخه خاص اختصاص می‌دهند که این گونه می‌توانند در آن زیر شاخه علوم خود را به روز کنند و تجربه بیشتری به دست بیاورند و این گونه برای درمان بیماران مفیدتر باشند.
زیر شاخه های اصلی تخصص ارتوپدی
جراحی پا جراحی زانو جراحی دست جراحی شانه و آرنج جراحی ستون مهره ها جراحی لگن و مفاصل ران جراحی آسیب های ورزشی جراحی تروما و آسیب های اسکلتی جراحی تومورهای سیستم حرکتی و جراحی ارتوپدی کودکان از جمله زیر شاخه های مهم متخصص ارتوپدی میباشد که هر یک از آنها طیف گسترده‌ای از بیماری ها و اختلالات را شامل می شود.
البته تمام زیر شاخه هایی که در بالا عنوان شد فقط زیر شاخه های تخصص ارتوپدی نیستند و از دیگر شاخه های جراحی نیز می توان وارد این زیر شاخه ها و تخصص ها شد.
مثلاً اگر شخصی متخصص جراحی اعصاب باشد می تواندجراحی های مربوط به ستون فقرات را نیز انجام دهد و یا اگر کسی متخصص جراحی عمومی باشد می تواندجراحی دست را نیز انجام دهد.
پس از دریافت برد تخصصی ارتوپدی این پزشکان می توانند در زیر شاخه تخصصی خود دانش اندوزی خود را باز هم گسترش دهند به این شکل که در بسیاری از کشورها با گذراندن دوره های چند ماهه تا یک سال علم خود را نسبت به تخصص خود به روز کنند و توانایی خود را افزایش دهند و پس از گذراندن این دوره ها اصطلاحات مدرکی به نام فلوشیپ اهدا می شود که نشان می دهد این متخصص در زیر شاخه های تخصصی خود دوره های تکمیلی را نیز گذرانده و بیانگر میزان علم و توانایی متخصصین است.
چه کسی جراح استخوان است و عمل جراحی استخوان دقیقا چیست؟
جراحی استخوان یکی از هنرمندانه ترین شاخه های علم جراحی است که با دقت بالایی متخصصان این شاخه تلاش می‌کنند تا آسیب های وارد به استخوان و اختلالات مربوط به آن را درمان کنند.
به جراح استخوان اصطلاحاً جراح استخوان و مفاصل نیز گفته می شود و این بدان معنی است که کسی که جراحی استخوان را انجام می دهد می تواند جراحی های مربوط به مفاصل را نیز به خوبی انجام دهد.
جراحی استخوان علم پیچیده است و به همین دلیل جراحان و استخوان عمدتاً می توانند بسیاری از جراحی های مربوط به بیماری های دیگر را نیز انجام دهند.
جراح مفاصل و استخوان وظیفه تشخیص آسیب های استخوان و مفاصل و اختلالات موجود در این حوزه را نیز انجام می‌دهند
بیماری های مربوط به استخوان های جمجمه و صورت را تخصصی به نام جراح فک و صورت انجام میدهد.
مشکلات مربوط به استخوان های بینی را متخصص گوش و حلق و بینی مورد تشخیص و درمان قرار میدهد و شکستگی ها و آسیبهای ناحیه دنده ها و جناغ را پزشک متخصص جراح قفسه سینه درمان می کند.
اخذ تخصص جراحی و استخوان نیز نیازمند داشتن مدرک پزشکی می باشد به این شکل که افراد پس از دریافت مدرک پزشکی خود بعد از گذراندن یک دوره چهارساله می توانند این تخصص را دریافت کنند.
جراح استخوان تشخیص و درمان بیماری های استخوان و حوزه اندامهای حرکتی را برعهده دارد و این درمان ها می توانند شامل درمان های جراحی و یا استفاده از تکنیکهای پزشکی بدون اعمال جراحی اتفاق بیفتد.
یکی از تخصص هایی که به صورت مستقیم و مداوم با جراح و استخوان در ارتباط است تخصص فیزیوتراپی و متخصصین فیزیوتراپی هستند.
تخصص دیگری که بسیار مرتبط است با تخصص جراح استخوان و در درمانهای غیر جراحی بسیار کمک کننده است و در مرحله تشخیص هم می تواند بسیار مفید باشد تخصص روماتولوژی و متخصص روماتولوژیست است که در درمان بیماری های حوزه روماتیسم در بخش زیادی از این اختلالات می تواند به متخصص جراح استخوان کمک کند و در خیلی از موارد این دو تخصص با هم همپوشانی دارند.
اعمالی که در جراحی ارتوپدی انجام می شود
متخصصین ارتوپدی اعمال زیادی را برای درمان بیماران انجام می دهند که مهم ترین آن ها را در این قسمت بیان خواهیم کرد.
جا انداختن شکستگی ها و دررفتگی هایی که به دلایل مختلف به وجود می آید با استفاده از اعمال جراحی و یا به صورت بسته و بی نیاز از اعمال جراحی بدین معنا که وقتی مفصلی از جای خود خارج می شود و یا استخوانی به هر دلیل آسیب دیده و دچار شکستگی می شود متخصص با استفاده از ابزارها و روش های مختلف آن را به جای مناسب بازمی‌گرداند که می تواند بدون نیاز به جراحی و یا در برخی موارد با انجام اعمال جراحی انجام پذیرد.
اعمال جراحی تعویض مفصل که معمولاً در افراد مسن و افرادی که کارهای سنگین و تحرک زیادی دارند شایع تر هست به این دلیل که بافت مفصل دچار ساییدگی و خوردگی می شود و نیاز است یک مفصل مصنوعی به جای آن جایگذاری شود که معمولاً این بیماران قبل از جراحی درد های شدیدی را تجربه می کنند که بعد از جراحی تقریباً به طور کامل رفع می شود.
آرتروسکوپی مفاصل که معمولاً به برطرف کردن مشکلات ناشی از آرتروز می‌پردازد
استئوتومی و یا اصلاح و تغییر شکل‌های اندام های استخوانی که معمولاً در مشکلات مادرزادی بسیار مهم است و با استفاده از روش های مختلف اندام های حرکتی که شکل نامناسبی دارند را اصلاح می کند.
پیوند استخوان که معمولاً در موارد خاص انجام می پذیرد و برای بیماران این حوزه بسیار حائز اهمیت است.
ترمیم عصب که به ترمیم اعصاب آسیب دیده سیستم حرکتی و استخوان ها می پردازد که می تواند این آسیب به دلیل صالحه و یا ساییدگی ها اتفاق بیفتد و این بیماران نیز درد های شدیدی دارند و خوشبختانه با این اعمال جراحی تا حد بسیار زیادی این دردها التیام پیدا می کند.
ترمیم و یا جابه جا کردن تاندون ها که بسیار نقش مهمی در اندام های حرکتی دارند و انسجام اندام های حرکتی را برعهده دارند و در صورت آسیب عملاً حرکت اندام را به شدت مختل می کنند و معمولا این نوع آسیب به صورت کشیدگی پارگی و یا جابجا شدن و پیچ خوردگی مشاهده می شود که با این اعمال جراحی سعی می شود تا این مشکلات تا حد امکان رفع شده و از زندگی شخص به حالت عادی بازگردد و حرکت اندام موردنظر نیز تا جای ممکن به حالت طبیعی خود بازگردد.
در این مطلب بخشی از اطلاعات مربوط به علم ارتوپدی بیان شد تا این علم گسترده را هرچه بیشتر بشناسیم و از این دانش برای بهبود زندگی خود استفاده کنیم.
برای رزرو نوبت آنلاین می توانید روی لینک کلیک کنید و نسبت به نوبت دهی آنلاین توسط برترین پزشکان سلامتی بدون مرز اقدام کنید.
نویسنده: امیر رستمی
