اهمیت بهداشت دهان و دندان و آنچه باید در مورد بهداشت دهان و دندان بدانید

درباره بهداشت دهان و دندان چه می دانید؟

امروزه با پیشرفت تکنولوژی اطلاعات بیشتری نسبت به گذشته داریم و این به ما کمک می‌کند تا بتوانیم عوامل آسیب زننده و بیماری‌زا را هر چه بیشتر بشناسیم و با اشراف به این عوامل جلوی ابتلاء به این بیماری ها را در خود بگیریم.

در زمان های گذشته به دلیل همین اطلاعات پایین نسبت به علوم مختلف حجم زیادی است به دلیل بیماری های ساده و قابل درمان جان خود را از دست می‌دادند و یا دچار مشکلات دائمی و طولانی مدت می شدند.

اما امروزه تکنولوژی به ما کمک می کند تا بیماری ها را در زمان بسیار کم و در مراحل اولیه آنها شناسایی کنیم تا بتوانیم با روش‌های کم ضررتر در مراحل ابتدایی بیماری را مهار کنیم.

یکی از مباحث مهم در حوزه سلامتی بهداشت دهان و دندان می باشد زیرا این قسمت بسیار مهم به حساس بوده و به دلیل دسترسی نقاط حساس بدن و نوع ساختار و بافت می تواند آسیب پذیر باشد و همچنین مشکلات آن به نقاط دیگر بدن منتقل شود که این یک نکته بسیار حائز اهمیت است.

در این حوزه بیماری های دهان و دندان می تواند موجب آسیب های سیستم عصبی و حسی شود و همچنین ممکن است انواع عفونت ها و پوسیدگی ها  که می‌تواند در این بخش اتفاق بیفتد به سرعت در بدن انتشار پیدا کنند به وسیله سیستم گردش خون به نقاط دیگر بدن منتقل شود.

همچنین ممکن است این مشکلات و آلودگی ها و تجمع های باکتریایی به سیستم گوارش منتقل شوند و در این مسیر مشکلاتی را ایجاد کنند و یا به دلیل ایجاد عفونت و زخم در محیط دهان و دندان موجب درد و آزردگی شود و بلع و تغذیه بیمار را تحت تاثیر قرار دهد.

همچنین بسیاری از بیماری ها می توانند حالات بد و آزاردهنده ای مانند بوی بد دهان و یا بدرنگی دهان و لثه و یا خونریزی ایجاد کنند که هم روی کیفیت زندگی بیمار تاثیر گذار است و هم می توانند زیبایی ظاهری و ارتباطات اجتماعی بیمار را تحت تاثیر خود قرار دهد.

این فقط یک توضیح اجمالی راجع به اختلالات و مشکلاتی است که می‌تواند در حوزه دهان و دندان اتفاق بیفتد و مطالبی که گفته شد به صورت خلاصه و کلی بود پس مشاهده می کنید که توجه کردن به سلامت دهان و دندان تا چه اندازه می‌تواند بر روی سلامت بدن و همچنین احساس راحتی فرد و کیفیت زندگی بیمار تاثیر گذار باشد.

در این مقاله به ارائه اطلاعاتی مهم راجع به رعایت نکات کلیدی درباره بهداشت دهان و دندان می پردازیم و امیدواریم که این مطالب برای شما مفید فایده باشد و بتوانید بدین وسیله به سلامت خود و خانواده خود را هر چه بیشتر تمرین کنید.

 

دهان

حفره دهان از قسمت لب ها آغاز می شود و تا شروع قسمت حلقه ادامه پیدا می کند که لب حافظه داخلی دهان زبان و دندان ها می باشد که به ترتیب و به صورت قرینه در جای خود قرار گرفتند و تحقیقات نشان می دهد که دندان ها ۳۲ حرکت را برای حذف مکانیکی غذا در حفره دهانی انجام دهند که بسیار اهمیت است زیرا به دریافت مواد غذایی از طریق معده کمک  زیادی می کند.

شکل چیدمان مرتب و صحیح دندان ها در حفره دهان امنیت بسیار بالایی دارد زیرا جدایی از عمل جویدن و هضم مکانیکی ترتیب درست آن ها به ایجاد درست صوت و کلام در فرد کمک می‌کند به طوری که قطع دیده اید افرادی که دندان هایشان را از دست می دهند قادر نیستند به خوبی تکلم کنند و کلمات شان نامفهوم است.

 

رویش دندانها

همانطور که می دانید انسان در طول زندگی خود شاهد رشد دو سری دندان در فک های خود است که این دو دسته عبارتند از دندانهای شیری و دندانهای دائمی متفاوتی در انسان ظاهر می شود.

دندان های شیری در نوزادان تازه به دنیا آمده و پس از ۶ ماهگی شروع به رشد و بیرون آمدن از فضای لثه می کنند که این دندان ها معمولاً از قسمت جلویی فک شروع به رشد می کنند و به سمت عقب حرکت می کند و همچنین معمولاً از فک پایین شروع به بیرون آمدن می‌کنند و  پس از آنکه بالا شروع به رشد دندان ها می نمایند.

به طور معمول سن بیرون آمدن دندان ها بین ۶ ماهگی تا ۱۲ ماهگی است اما ممکن است به نظرت نوزادانی با چند عدد دندان شیری به دنیا بیایند ولی به طور معمول این نوع دندان ها در سنین ۶ ماهگی به بعد شروع به رشد و بیرون آمدن از لثه می نمایند.

معمولاً تعداد این دندان‌های شیری در دهان نوزاد به ۲۰ عدد می‌رسد که در این حالت می توانیم بگوییم که دندان های نوزاد کامل شده است این دندانها در حدود سن ۶ سالگی شروع به افتادن می کنند و دندانهای دائمی جای آنها را میگیرند که این روند تا حدود ۱۲ سالگی ادامه پیدا می کند.

تعداد دندانهای دائمی ٣٢ عدد است که ٢٨ عدد آنها بین 6 سالگی تا ١٢ سالگی رشد می کنند و تعداد 4 عدد آنها که به دندانهای عقل موسومند، پس از ١٨ سالگی رشد می کنند و دندان ها همانطور که اطلاع دارید دارای سه بخش اصلی هستند که شامل بخش اول تاج دندان بخش دوم گردن دندان و بخش سوم ریشه دندان می باشد.

عوامل مؤثر در پوسیدگی دندان

قبل از اینکه به شناخت عوامل مؤثر در پوسیدگی دندانها بپردازیم، نکته مهم تر وجود دارد و آن این است که  ما بتوانیم پوسیدگی دندان را در مراحل اولیه تشخیص بدهیم  که با توجه به علائمی می توانیم به وجود پوسیدگی دندانها پی ببریم:

• وجود لکه های سیاه یا قهوه ای پررنگ روی دندانها
• احساس درد در موقع خوردن غذا
• احساس درد خود به خودی در ناحیه دندانها در پوسیدگی پیشرفته و یا احساس دندان درد در موقع جویدن و خوردن غذا
• حساسیت دندانها نسبت به سرما و گرما و مواد غذایی بخصوص شیرینی جات

 

حال به بررسی عواملی می پردازیم که می توانند موجب ایجاد بروز این علائم و در اصل زمینه‌ساز بروز پوسیدگی دندان در افراد مختلف باشد که با شناخت آنها می توانیم نسبت به پیشگیری از پوسیدگی دندان و سلامت هر چه بیشتر دهان و دندان خود اقدام کنیم.

 

سن

در مطالب بالا به این امر اشاره کردیم که پوسیدگی دندانها در سنین طفولیت، نوجوانی و جوانی بیشتر و شدیدتر است. بنابراین سن یکی از عوامل مؤثر در پوسیدگی دندانهاست و اگر برای مراقبت از دندانها به کودکان آموزش صحیح داده شود و مرتبا مسواک زده شود، به طور مؤثری می توان از پوسیدگی دندانها پیشگیری نمود.

 

ارث

ارث یکی دیگر از عوامل تاثیرگذار روی سلامت دهان و دندان در افراد مختلف می باشد دندانها نیز مثل سایر اعضاء بدن و خصوصیات جسمی و حتی روانی تحت تأثیر عوامل ژنتیک و وراثتی قرار می گیرند.

جنس و استحکام دندانها، اندازه آنها و حتی نظم و ترتیب قرار گرفتن آنها و زمان رویش دندانهای شیری و دائمی، همه اینها، توسط عوامل وراثتی تعیین می شوند. در بسیاری از خانواده ها به دلیل همین مسائل ارثی دندانها سالم تر و زیباتر به نظر می رسند و دیرتر دچار پوسیدگی می شوند.

 

تغذیه

دیگر آمل مهم در سلامتی دهان و دندان شما  تغذیه است و می توان گفت همان گونه که تغذیه در رشد و نمو اعضای مختلف بدن تأثیر دارد، دندانها نیز برای رشد و نمو نیازمند تغذیه مناسب اند. کمبود مواد غذایی بخصوص ویتامینهای گروه «ث ـ آ ـ د» و املاح کلسیم و فسفر باعث اختلال در رشد و نمو دندانها می شوند. نحوه تغذیه مادر در دوران بارداری نیز در رشد و نمو دندانها تأثیر می گذارد.

ز بین ویتامینهای مختلف، نقش ویتامین «ث» روی لثه ها مؤثرتر و چشمگیرتر است. این اعتقاد وجود دارد که کمبود ویتامین «ث» باعث اتساع عروق لثه ها می شود و به همین علت ممکن است بیمار دچار خونریزی مکرر لثه ها شود و یا گاهی پس از مسواک زدن و غذا خوردن هم لثه ها خونریزی می کنند.

برخی مواقع نیز ضایعات و جراحت اطراف دندانها و لثه ها توسعه پیدا کرده و بیمار برای اینکه دچار خونریزی لثه نشود، از خوردن و جویدن غذا اجتناب می کند. مصرف سبزیجات و میوه هایی که سرشار از ویتامین «ث» هستند، توسط مادر در دوران حاملگی و پس از تولد در دوران طفولیت و نوجوانی اهمیت بسیار زیادی دارد.

 

برخورد دندانها با اجسام سخت

معمولاً در سنین پایین این یکی از متداول ترین  مشکلاتی است که  در بخش سلامت دهان و دندان کودکان اتفاق می افتد و هر ساله تعداد قابل توجهی از کودکان، نوجوانان و حتی بزرگسالان هستند که آجیل و تنقّلاتی مثل گردو، بادام و فندق را با دندان می شکنند و باعث آسیب به سطح دندانهایشان می شوند و زمینه پوسیدگی دندانها فراهم می شود.

 

نوع شغل

معمولاً افرادی که دارای شغلهای شیرینی پزی، آجیل فروشی، نانوایی هستند معمولاً بیشتر در معرض پوسیدگی دندانها هستند.

تغذیه شیرخوار با شیر خشک و آب قند

معمولاً بچه هایی که از طریق شیشه تغذیه می شوند و مادران برای آرام و سیر کردن شیرخوار در شبها مقدرای آب قند یا شیر خشک را داخل شیشه به سرعت آماده می کنند و به مدت طولانی شیشه شیر در داخل دهان بچه گذاشته می شود، تدریجا باعث تخریب و پوسیدگی دندانهای کودک خواهد شد.

 

اختلالات روانی

اختلالات روانی نیز می‌تواند یکی از عوامل زمینه ساز برای بیماری های دهان و دندان باشد  و به دلیل اینکه بیماران قادر به نظافت شخصی نیستند، بنابراین معمولاً هیچ کوششی برای سلامتی خود نمی کنند.

 

بی نظمی در زندگی

عدم رعایت نظم در زندگی علاوه بر تاثیرات که روی موفقیت فردی افراد می گذارد می تواند تاثیرات مخربی روی سلامت بخش های مختلف بدن وی هم داشته باشد و به طور کلی افرادی که در زندگی و نظافت شخصی بی نظم هستند، معمولاً دچار پوسیدگی دندانها می شوند.

 

میکروبها

یکی دیگر از عوامل مهم آسیب زننده به بهداشت دهان و دندان رشد میکروبها در محیط به دلیل وجود گرما و رطوبت است که این عامل برای رشد میکروب ها بسیار مناسب هستند و در اصل میکروبها به علت زمینه مساعد ممکن است به شدت در دهان تکثیر پیدا کنند و باعث پوسیدگی دندانها شوند.

لازم به یادآوری است برخی میکروبها جزو ساکنین طبیعی دهان محسوب می شوند و در صورت افزایش بیش از حد و جایگزین شدن با میکروبهای بیماری زا منجر به تخریب دندانها خواهند شد.

 

عدم آگاهی از مراقبتهای بهداشتی

آدم ها به دلایل مختلف ممکن است دارای سطح پایین اطلاعات راجع به  مراقبت های بهداشتی مختلف باشند و این عدم آگاهی لازم در زمینه های بهداشت فردی و اجتماعی نهایتا منجر به عدم مراقبت از اعضای مختلف بدن از جمله دندانها خواهد شد.

معمولاً این گونه افراد ارزش سلامتی را درک نکرده اند و به مراکز بهداشتی درمانی مراجعه نمی کنند مگر اینکه دچار آبسه های شدید دندانها، تخریب و پوسیدگی پیشرفته دندانها، بدبویی بسیار نامطبوع و مشمئزکننده دهان و دردهای غیر قابل تحمل دندانها شوند؛ که در این شرایط دیگر کار درمانی مؤثری نمی توان انجام داد.

 

کوتاهی در آموزش

ضعف آموزشی نیز یکی دیگر از عواملی است که می‌تواند موجب ایجاد اختلالات سلامتی در افراد شود و عدم تبلیغات صحیح و به موقع در مورد بهداشت دهان و دندان، عدم آموزش و کنترل بهداشت دهان و دندان کودکان و نوجوانان در خانه و مدرسه عامل مهم دیگر پوسیدگی دندانهاست.

 

حاملگی

در کل حاملگی  برای مادر ضعف بدنی و مشکلات جسمی اینچنینی را به همراه دارد و طبیعتاً به تبع این ضعف مشکلاتی نیز  برای مادر پیش می آید که جالب است بدانید حاملگیهای مکرر نیز باعث پوسیدگی پیش رونده دندانها می شود.

 

استعمال دخانیات و مواد مخدر

یکی دیگر از عواملی که می‌تواند روی سلامت دهان و دندان شما تاثیر گذار باشد و استعمال دخانیات و مواد مخدر است زیرا این مواد دارای مقادیری از مواد رسوب کننده روی دندان و آسیب زننده به بافت مینای دندان و لثه هستند که در دراز مدت می توانند زنده باشند.

 

گران بودن خدمات دندان پزشکی

طبیعت و گران بودن خدمات در هر بخشی می‌تواند موجب  عدم استفاده طیف زیادی از افراد جامعه از خدمات بشود و با توجه به این عوامل می توان گفت که پوسیدگی دندانها شایع ترین بیماری در سطح کشور ما می باشد. و تقریبا تمام افراد خانواده ها از این بیماری رنج می برند.

در این مقاله سعی شده تا شما را با نکات مهم بهداشت دهان و دندان آشنا کنیم امیدواریم که مطالعه این مقاله برای شما مفید بوده باشد.

برای رزرو آنلاین نزد برترین دندانپزشکان زیبایی در مشهد لطفا کلیک کنید. مشاوره و اولین جلسه ویزین کاملا رایگان می باشد.

منبع : سلامتی بدون مرز | بخش دندانپزشکی مشهد