فشار مایع مغزی

فشار مایع مغزی

فشار مایع مغزی یا همان فشار درون جمجمه یک اختلال بسیار مهم و قابل توجه است که اکثریت مردم اطلاعات زیادی راجع به آن ندارند و نمی دانند که می تواند چه علائمی داشته باشد یا اینکه چه مشکلاتی را در پی داشته باشد و اصلاً چگونه ایجاد می شود.

ما در این مقاله به توضیح اجمالی راجع به فشار درون جمجمه یا ICP می پردازیم تا بتوانیم اطلاعاتی مفید و مهم را در اختیار شما عزیزان قرار دهیم.

بیماری فشار درون جمجمه به این صورت است که فرد بیمار در اطراف سر خود  احساس فشار و احساس درد نیز می‌کند.

این حس فشار می تواند علل مختلفی داشته باشد که یکی از آنها این است که حجم مایع دربرگیرنده مرز در فضای جمجمه افزایش پیدا می کند و باعث ایجاد حس فشار در جمجمه می شود.

این مایع همان مایع مغزی نخاعی است که در درون جمجمه جریان دارد و نقش محافظتی را برای برای مغز ایفا کرده و از آن در مقابل حرکت ناگهانی و ضربه و برخورد به جمجمه محافظت می کند.

ممکن است حجم مایع مغزی نخاعی زیاد شود و به مغز فشار بیاورد که در این حالت احساس فشار در سر به وجود می آید. یکی دیگر از دلایلی که ممکن است این حس فشار را ایجاد کند بالا رفتن میزان خون در مغز است که می تواند بر اثر ایجاد یک آسیب در مغز و خونریزی حجم خون درون مغز زیاد شده باشد و یا به دلیل به وجود آمدن یک تومور این حجم از خون ایجاد شده باشد و موجب بالا رفتن فشار درون جمجمه بشود .تورم مایع مغزی نخاعی خود می تواند نشانه اختلالاتی چون تورم مغز و بافت های مغزی و یا بیماری های دیگر همچون مننژیت باشد و علامت بروز این اختلالات به حساب می آید.

همان طور که گفته شد افزایش فشار مایع مغزی می‌تواند بر اثر بروز آسیب های مغزی باشد که ممکن است به دلایل مختلفی اتفاق افتاده باشد

همچنین خود افزایش فشار مایع مغزی که ممکن است بر اثر افزایش حجم مایع مغزی در جمجمه اتفاق افتاده باشد می تواند موجب ایجاد آسیب‌های مغزی در فرد بشود.

به یاد داشته باشید که مغز ما اصلی ترین و مهم ترین عضو بدن ماست و بیماری های مربوط به آن باید جدی گرفته شود افزایش فشار مایع مغزی نیز یکی از این موارد است که می تواند علامت بیماری های دیگر باشد و هم می‌تواند موجب آسیب مغزی به شود پس باید به سرعت مورد تشخیص و درمان قرار بگیرد.

فشار مایع مغزی ممکن است به دلایل ایجاد بیماری های مختلف به وجود بیاید و علائم آن در افراد مختلف متناسب با سنین متفاوت است

عدم پیگیری تشخیص و درمان به موقع آن تواند موجب ایجاد آسیب های موقت و دائمی برای مغز بیمار شود.

 

علل افزایش فشار مایع مغزی

با توجه به عدم رعایت اصول ایمنی در محیط های شغلی و در مکانهای عمومی و هنگام رانندگی و غیره ما شاهد حوادث متعددی در در بخش جاده‌ای و مشاغل مختلف هستیم که در بسیاری از اختلالات و آسیب ها آمار بالا و نقش مهمی دارند و اختلالات مغزی نیز از این قاعده مستثنا نیستند.

شایع ترین علت های بالا رفتن فشار مایع مغزی ن آسیب‌ها ضربه‌ها و حوادثی است که برای افراد در محیط های کاری و در جاده ها و مکان های دیگر با حوادثی از این قبیل اتفاق می افتد.

در اینجا به توضیح اجمالی علل ایجاد فشار بالای مایع مغزی در درون جمجمه می پردازیم عفونت یکی از دلایلی است که می تواند موجب بالا رفتن فشار مایع مغزی در جمجمه بشود و عفونت هایی که از طریق جریان خون به محیط نزدیک به جمجمه راه پیدا می‌کنند می‌توانند خطرناک باشند.

تومورها یکی دیگر از عواملی هستند که می توانند در صورت بروز فشار مایع مغزی درون جمجمه را افزایش دهند زیرا حجم اضافه در محیط  جمجمه ایجاد می‌کنند که موجب افزایش فشار مایع مغزی در جمجمه می شود.

آنوریسم نیز یکی دیگر از اختلالات ای است که می تواند به صورت بالا رفتن فشار مایع مغزی در جمجمه ظاهر شود صرع یکی دیگر از نام آشنا ترین عوامل و بیماری‌هایی است که می تواند باعث بالا رفتن فشار مایع مغزی در جمجمه شود. تشنج ای که به هر دلیل صورت می گیرد ممکن است باعث بالا رفتن فشار مایع مغزی در فرد نیز بشود.

هیدروسفالی یکی دیگر از عوامل بالا رفتن فشار مایع مغزی است این بیماری به این شکل است که مایع مغزی در درون  حفره مغزی تجمع می کنند.

آسیب های مغزی متعددی که ممکن است در محیط مغز به وجود بیاید و در صورت شدید بودن باعث ایجاد خونریزی مغزی بشود و به این ترتیب فشار مایع مغزی درون جمله را افزایش دهیم که یکی از خطرناک ترین انواع می باشد.

هیپوکسی یا همان کمبود سطح اکسیژن خون نیز یکی از عواملی است که می تواند موجب بالا رفتن فشار مایع مغزی در درون جمجمه بشود

و بیماری مننژیت که در اثر التهاب  لایه محافظتی دور مغز یا همان پرده مننژ که دور مغز و نخاع وجود دارد و از آن محافظت می کند اتفاق می‌افتد و موجب فشار در مایع مغزی نخاعی و در محیط جامعه می شود.

علائم افزایش فشار مایع مغزی

سردرد تهوع و استفراغ از عوامل اولیه و شایع در اختلالات فشار مایع مغزی می باشد تضعیف توانایی های ذهنی که فرد قبلا به خوبی داشته یکی دیگر از عوامل افزایش فشار خون مایع مغزی نخاعی می باشد.

احساس گیج شدن در مورد زمان مکان و افراد که می توانند با افزایش فشار بر روی سر بیشتر شود دوربینی و کاهش مردمک های چشم نسبت به تغییر  سطح نور می تواند یکی دیگر از علائم افزایش فشار مایع مغزی باشد.

تنفس های سطحی و کم عمق و کاهش میزان هوشیاری در این افراد یکی دیگر از عوامل بالا رفتن فشار مایع مغزی است تشنج و کما نیز در مراحل پیشرفته جزوه علائم بالا رفتن فشار مایع مغزی در بیمار می باشد.

علائمی که در بالا ذکر شد علاوه بر این که نشان دهنده فشار مایع مغزی هستند می توانند نشان دهنده بیماری های خطرناک دیگر نیز باشد از جمله آنها می توان به سکته و تومور مغزی و یا هر گونه آسیب به مغز اشاره کرد که باید جدی گرفته شود و جهت تشخیص تکمیلی به پزشک متخصص مراجعه شود.

علائم افزایش فشار مایع مغزی در کودکان

کودکان اندام های حساسی دارند و همیشه در تمام بیماری ها می توانند آسیب پذیر تر باشند و نسبت به بزرگسالان دارای علائم اضافی در هر بیماری هستند که باید به آنها توجه شود زیرا با واکنش به مشکلات در بدن کودکان کمی با بزرگسالان متفاوت است و آنها نسبت به عوامل آسیب زننده به نسبت به بزرگسالان آسیب پذیرترند.

 

افزایش فشار مایع مغزی در برخی از کودکان می‌توانند دلایلی همچون انواع کودک آزاری داشته باشد یکی از انواع مهم این نوع کودک آزاری ها سندروم کودک تکان خورده است که اصطلاحاً SBS نامیده می‌شود و در آن مشاهده می شود که یک کودک کم سن و سال حتی اندازه آسیب مغذی نیز پیش رفته است که در اثر تکان های شدید کودک اتفاق می افتد پس باید در اصول رفتاری و رفتارمان با کودکان مخصوصاً نوزادان بسیار با احتیاط عمل کنیم.

علائم افزایش فشار مایع مغزی در کودکان نیز مشابه بزرگسالان است اما در رده سنی پایین یک سری عوامل اضافی نیز مشاهده می شود که معمولاً در کودکان سنین زیر ۱۲ ماه اتفاق می افتد.

چون نوزادان به نسبت کودکان از صفحه استخوانی نرم تری برخوردار هستند و فشار مایع مغزی در آنها می تواند تبعات متفاوتی نسبت به کودکان داشته باشد که به عنوان مثال ممکن است با افزایش اشاره مایع مغزی در نوزادان صفحات استخوانی جمجمه آنها از هم جدا شود که اصطلاحاً به این بیماری باز شدن بخیه های جمجمه گفته می شود.

افزایش فشار مایع مغزی در نوزادان میتواند باعث بیرون زدگی منطقه فونتانول شود که این منطقه همان منطقه نرم جمجمه نوزاد است که در هنگام تولد قابل مشاهده است.

تشخیص قطعی فشار بالای مایع مغزی

زمانی که با مشاهده علائم و شک کردن به بیماری خود به پزشک مراجعه می کنید پزشک متخصص معالج شما نیاز دارد که از سابقه شما در خصوص یک سری اطلاعات با خبر شود.

اولین پرسش‌هایی که معمولاً پزشک متخصص معالج شما خواهد پرسید این است که آیا جدیداً ضربه به سر شما وارد شده یا نه و اینکه آیا در گذشته سابقه تشخیص تومور و آسیب مغزی برای شما صورت گرفته یا نه؟

پس از این مرحله پرسش های اولیه پزشک اقدام به یک معاینه فیزیکی از وضعیت فیزیکی شما می کند.

سپس او فشار خون شما را مورد اندازه گیری قرار می دهد و وضعیت چشم و بینایی شما را نیز چک می کند که شامل سوالات بینایی سنجی می تواند باشد و یا اینکه رفلکشن و پاسخ مردمک چشم شما را در مواجهه با افزایش و کاهش نور مورد بررسی قرار می دهد تا به یک گراف کلی از وضعیت شما برسد.

همچنین پزشک متخصص معالج شما ممکن است با استفاده از روش‌های خاصی اقدام به اندازه گیری فشار مایع مغزی درون جمجمه شما نیز نماید و آن را نیز اندازه گیری کند.

معمولاً پزشکان متخصص برای اعمال تشخیص ۱۰۰ درصد و نهایی از نوع عکسبرداری های سی تی اسکن و نوع اسکن های دیگر مانند ام آر آی استفاده می کنند تا بتوانند به تشخیص نهایی و روشنی برسند.

روش های درمان فشار مایع مغزی

زمانی که پزشک پس از تشخیص خود پروسه درمان را آغاز می کند اولین هدف او کاهش دادن فشار مایع مغزی شماست و پس از اینکه فشار مایع مغز شما را تا حد مطلوبی کاهش داد به دنبال علت بروز آن می گردد.

در صورتی که شما دچار بیماری افزایش فشار مایع مغزی باشید تیم درمان شما را به دقت تحت نظر خود قرار می‌دهند ممکن است آنها اقدام به اندازه گیری فشار مایع مغزی شما می کنند که این عمل ممکن است با وسیله ای کوچک و ایجاد یک سوراخ ریز در جمجمه شما صورت بپذیرد.

اگر فشار مایع مغزی شما زیاد تشخیص داده شده است صرفه کردن عطسه کردن با خم شدن تا حد امکان بپرهیزید زیرا اینها عواملی هستند که می‌توانند فشار مایع مغز شما را افزایش دهند.

برای اینکه فشار مایع مغزی خود را کاهش دهید می توانید در هنگام خواب کمی زیر سر خود را بلند کنیم تا کاهش شود پس از تشخیص ۱۰۰ درصدی و آماده شدن شما پزشک با استفاده از روش‌های مختلف اقدام به درمان شما خواهد کرد.

دارو درمانی

پزشک شما متناسب با آرزوی شما ممکن است از انواع مشتقات و داروهای استروئیدی استفاده کنند هر نوع داروی استروئیدی که قابلیت و خاصیت ضد التهابی داشته باشد و یا میزان پاسخ سیستم ایمنی بدن را نسبت به التهاب کاهش دهد  ممکن است مورد استفاده قرار بگیرد

این داروها می‌توانند تورم و ادم مغزی را کاهش داده و یا جلوی تشکیل آن را بگیرند.

دگزامتازون یکی از معروف ترین داروهای استروئیدی است که برای کاهش فشار مایع مغزی معمولاً برای بیماران تجویز می‌شود اگر مشخص شود که علت افزایش فشار مایع مغزی در بیمار به نوعی از عفونت می باشد طبیعتاً برای مهار آن عفونت از انواع داروهای آنتی بیوتیک استفاده خواهد شد.

آنتی بیوتیک ها و عوامل بیماری زا مانند میکروب ها و باکتری هایی که باعث عفونت می شوند را از بین می برد یک سری دارو نیز برای کاهش درد های شما و کاهش استرس و اضطراب شما تجویز خواهد شد.

داروهایی که در این حوزه استفاده می شود داروهایی هستند که مایعات بدن را تخلیه می کند و فشار خون را پایین می آورد زیرا فشار خون بالا ممکن است باعث افزایش فشار مایع مغز شود و به همین منظور ممکن است داروهای آرام بخش نیز برای شما تجویز شود.

عمل جراحی

اگر نیاز به عمل جراحی باشد ممکن است از یک شنت مغزی استفاده کنند برای کاهش فشار مایع مغزی در جمجمه شنت به روش گفته می شود که در آن خون و یا مایعات دیگر از بخشی از بدن به بخش دیگر منتقل می شود که در این روش مایع مغزی اضافه از جمجمه خارج و در شکم تخلیه می شود که با این تخلیه فشار مایع مغزی در جمجمه کاهش می‌یابد.

تخلیه مایع مغزی حتی به مقدار بسیار اندک می تواند بسیار موثر باشد ولی نباید این تخلیه زیاد صورت بگیرد زیرا ممکن است روند تشخیص علت ایجاد فشار مایع مغزی را مختل کند .

ما نمی توانیم از بروز فشار مایع مغزی جلوگیری کنیم اما می‌توانیم عوامل آسیب زننده به جمجمه و مغز  خود را از طریق رعایت اصول ایمنی در محل کار و جاده ها و مناطقی که ممکن است آسیب به سر ما وارد شود رعایت کنیم تا احتمال بروز آن را کاهش دهیم.

برای رزرو آنلاین لطفا روی لینک کلیک کنید.

منبع : سلامتی بدون مرز| جراحی مغز و اعصاب

نویسنده : امیر رستمی