تقریبا نصف آسیب های لیگامان متقاطع قدامی همراه با آسیب به دیگر قسمت های زانو مثل آسیب به غضروف مفصل، منیسک و دیگر لیگامان های زانو است. آسیب این لیگامان در ۵۰ درصد موارد همراه با آسیب به منیسک، در ۳۰ درصد موارد همراه با آسیب به غضروف مفصلی و در ۳۰ درصد موارد همراه با آسیب به لیگامان های جانبی یا کلترال زانو است.

توانبخشی پس از جراحی

در پروتکل توانبخشی پس از این عمل باید به چند اصل توجه داشت:
_ قبل از عمل زانو باید دامنه حرکتی فرد کامل باشد و همچنین زانوی بیمار بدون التهاب و تورم باشد تا از ایجاد فیبروز مفصلی پس از عمل جلوگیری شود.
_ اولین هدف، بدست آوردن extension (باز شدن) زانو است.
_تمامی عضلات اندام تحتانی باید تحت کشش، تمرینات تقویتی و تمرینات هماهنگی شدید قرار گیرند.
_ انجام تمرینات proprioception یا حس عمقی در این بیماران اهمیت زیادی دارد.
درد و تورم پس از عمل:
درد و تورم پس از پروسه جراحی واکنشی معمولی است ولی موجب مهار انقباض عضلانی و در ادامه آتروفی یا تحلیل عضلات می شوند. جهت تسهیل پروسه توانبخشی این دو واکنش باید هرچه زودتر مهار شوند. بهترین راه برای مهار آن استفاده از یخ روزی پنج مرتبه و هر مرتبه بمدت 10 دقیقه روی زانو، بالاتر بردن عضو نسبت به سطح قلب و بانداژ فشاری است.
Motion Loss (فقدان حرکت)

دکتر جعفر رضازاده فوق تخصص جراحی زانو

مهمترین عارضه پس از عمل این رباط از دست دادن دامنه حرکتی و ناتوانی صاف کردن کامل زانو (full extension) است. بنابراین اولین هدف در توانبخشی پس از جراحی بازگرداندن توانایی صاف کردن کامل زانو است. این بیماران باید به مدت 3-4 هفته بعد از عمل از زانوبند مفصل دار استفاده کنند تا هنگام راه رفتن پا را کاملا باز نگه دارد و در حد تحمل میتوانند پا را بر روی زمین قرار دهند.

برنامه کلی توانبخشی:

_بدست آوردن دامنه حرکتی کامل بازکردن زانو (full extension)
_انجام تمرینات حس عمقی (proprioception)
_استفاده از ثبات دهنده زانو برای سه تا چهار هفته
_ بدست آوردن دامنه حرکتی خم کردن زانو (flexion)
_انجام تمرینات زنجیره بسته (کف پا در تماس با زمین) که انقباض عضلات جلو و خلف ران را با هم شامل می شود.
_تقویت عضلات اندام تحتانی و بازگشت به ورزش

اقدامات قبل از جراحی زانو:

_کاهش درد و تورم
_داشتن دامنه حرکتی کامل
_داشتن قدرت انقباض عضلانی کافی
_توضیح پروتکل جراحی برای بیمار
_آموزش بانداژ فشاری

تمرینات قبل از جراحی زانو:

_Ankle pump (خم و راست کردن مچ پا)
_بازکردن کامل زانو بطور غیرارادی (passive)
_خم کردن زانو (flexion) تا حد ممکن بوسیله دستگاه CPM
_SLR (بلند کردن یک اندام تحتانی از سطح قلب) در سه جهت flexion, abduction, adduction
_تمرینات زنجیره بسته شامل: squat در دامنه 10 تا 30 درجه، lunges ، step up
_تحریکات الکتریکی روزی نیم ساعت
_بکاربردن یخ بیست دقیقه در هر هشت ساعت

اقدامات پس از جراحی:

هفته اول جراحی:

• استفاده از ثبات دهنده زانو
• بکاربردن یخ بیست دقیقه در هر هشت ساعت
• بدست آوردن دامنه کامل صاف کردن زانو در حالت supine یا خوابیده طاقباز (حین تمرین ankle pump ) و همچنین در حالت prone یا خوابیده دمر. بیمار بر روی یک سطح سفت نشسته و یک بالشت در زیر پای عمل کرده می گذارد و اجازه می دهد تا نیروی جاذبه زانو را صاف کند.
• بدست آوردن توانایی 90 درجه خم کردن زانو (flexion) در پایان روز هفتم
• تمرینات SLR در سه جهت , abduction, adduction بیمار به دیوار تکیه داده یا دراز کشیده و پای سالم را خم کرده و کف پا را روی زمین قرار می دهد حال پای درگیر را در حالتی که زانو صاف بوده از مفصل لگن حرکت می دهیم و آنرا 6 ثانیه بالا نگه می داریم و این حرکت را در 3 جهت انجام می دهیم
• تمرینات انقباض عضلات جلویی ران (quadriceps setting)
• کشش عضلات پشت ران (stretch of hamstring)
• اعمال وزن روی زانوی عمل شده در حد تحمل بیمار
• تمرین squat در دامنه 10 تا 30 درجه و weight shift
• Standing hamstring curl
• تمرینات تقویت حس عمقی
• انجام حرکات اختصاصی زانو و کشکک توسط فیزیوتراپیست (patella mobilization)
• خم کردن زانو:
بر روی زمین نشسته و بوسیله پای دیگر پای مصدوم را خم می کنیم و سپس به کمک پای سالم آنرا صاف میکنیم.

هفته دوم

• در انتهای هفته دوم دامنه خم کردن زانو باید به 105 تا 115 درجه برسد.
• Leg press تا دامنه 30 درجه
• دوچرخه ثابت با مقاومت کم
• اضافه کردن وزنه به تمرینات هفته اول
• تمرین wall squat در دامنه 10 تا 40 درجه
• برداشتن یک عصا در پایان هفته دوم

هفته سوم

• در انتهای هفته سوم دامنه خم کردن زانو باید به 115 تا 125 درجه برسد.
• ادامه تمرینات هفته دوم با افزایش میزان فشار
• راه رفتن در استخر (در صورت بهبود یافتن زخم)
• Lateral lunges

• Frontal & laretal step up (بالا رفتن از پله از جلو و کنار به آرامی در حالیکه پای سالم روی پله بالایی قرار می گیرد)

هفته چهارم تا ششم

• بدست آوردن توانایی خم کردن زانو تا دامنه بیشتر از 125 درجه
• ادامه تمرینات هفته سوم
• برداشتن زانوبند ثبات دهنده
• To-calf raise
• Frontal step down
• Hip flexion (خم کردن پا از مفصل لگن)
• Terminal knee extension (استفاده از تراباند برای تمرین دامنه انتهایی باز کردن زانو)

هفته ششم تا هشتم

• ادامه تمرینات مرحله قبل
• عقب دویدن در استخر
• تمرینات زنجیره باز در دامنه 40 تا 90 درجه بازکردن مفصل
• تمرینات تخته تعادل (tilt board)

هفته هشتم تا دهم

• دویدن رو به جلو در استخر
• دوچرخه به منظور افزایش استقامت
• تمرینات ایزوکینتیک در دامنه 40 تا 90 درجه با سرعت 120 تا 140
• تمرینات perturbation (ایجاد اختلال به منظور بر هم زدن تعادل)

هفته دهم تا شانزدهم

• ادامه تمرینات مرحله قبل
• شروع تمرینات plyometric
• بررسی تست های functional
• Hamstring curl خم کردن زانو با مقاومت

هفته شانزدهم تا بیست و دوم

• بدست آوردن دامنه کامل
• ادامه تمرینات تقویتی عضلات
• شروع دویدن
• تمرینات پرشی از روی مانع
• شروع شنا
• تمرین leg extension در دامنه 90-30 و leg press در دامنه 45-0

از ماه ششم تا یک سال پس از عمل

برگشت به ورزش در صورت وجود شرایط زیر:
• قدرت عضله quadriceps (جلویی ران) به 85% قدرت پای مقابل رسیده باشد.
• قدرت عضله hamstring (پشتی ران) به 100% قدرت پای مقابل رسیده باشد.
• نسبت قدرت عضلات hamstring به quadriceps (پشتی به جلویی) 70% یا بیشتر باشد.

برای رزرو و نوبت دهی آنلاین از کلینیک دکتر رفیع لطفا کلیک کنید. تا کارشناسان ما با شما تماس بگیرند.

منبع : کلینیک دکتر رفیع